Galeria Jednego Obrazu
Leon Wyczółkowski ? ?Portret dzieci ? Julian i Jan Dobrzańscy? (1879/80)
ze zbiorów Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy

Prezentacja obrazu od 3 listopada 2011 do końca stycznia 2012
w Muzeum w Koszalinie przy ul. Młyńskiej.

Leon Wyczółkowski (1852-1936) ? polski malarz, grafik i rysownik uważany za jednego z najwybitniejszych artystów okresu Młodej Polski.

Twórczość artystyczną Wyczółkowskiego zaliczaną do wyjątkowych zjawisk w sztuce polskiej przełomu XIX i XX wieku cechowała niezwykła różnorodność, z jednej strony ? rozwiązań formalnych, z drugiej ? niezwykle bogaty repertuar przedstawianych tematów. W jego dziełach odnajduje się inspiracje malarstwem historycznym, realizmem, impresjonizmem i symbolizmem wyrażane za pomocą szerokiej skali środków ekspresji aż do osiągnięcia mistrzostwa w stosowaniu rozmaitych technik artystycznych.

Początkowy okres twórczości artysty charakteryzuje czerpanie z wielu źródeł począwszy od wpływu Gersona, pod kierunkiem którego powstawały malowane w akademickiej konwencji sceny historyczne i religijne (min. ?Zygmunt August z Barbarą?, ?Święty Kazimierz?), potem Wagnera, gdzie w monachijskiej pracowni, poza kontynuacją tematyki historycznej, tworzył Wyczółkowski werystyczne studia postaci kobiecych modelowanych niezwykle sugestywnie (?Studium Włoszki?) wreszcie Matejki, który pozostawił w młodym artyście na długo trwały ślad. Starożytnictwo, ten rys znamienny dla Jana Matejki, pociągało Wyczółkowskiego szczególnie, także dlatego, że i w nim była pasja do trafnego oddawania szczegółów materii, tak istotnego w odtwarzaniu zabytków przeszłości, do wydobycia pędzlem wspaniałości materiałów, strojów, klejnotów. Fascynacja mistrzem oraz świadomość historyczna artysty zrealizowała się w wielu pracach malarza, a problem malarstwa historycznego przewijał się będzie odtąd przez całą jego twórczość.

W następnych latach na dziełach Wyczółkowskiego wyraźne piętno odcisnęło zainteresowanie współczesnym malarstwem francuskim i jego impresjonistyczną interpretacją. Pochłonęły go portrety i modne sceny salonowe. W dziedzinie sztuki portretowej artysta osiągnął mistrzostwo. Warsztatowa perfekcja jego wizerunków przejawiała się w bezbłędnym rysunku i subtelnym modelunku światłocieniowym, w schematycznym określeniu form i wyrafinowanej kolorystyce. Powstawały liczne portrety osób z najbliższej rodziny, ale i świata intelektualno-artystycznego z charakterystyczną prostotą ujęcia, bystrością obserwacji i cudownie zharmonizowanym kolorytem (np. ?Portret Jana Kasprowicza?, ?Portret Józefa Chełmońskiego?).

Wieloletni pobyt malarza na Ukrainie stanowi wyraźną cezurę w twórczości artysty ze względu na radykalne odrzucenie akademickich norm przedstawiania w malarstwie pejzażowym. Tam Wyczółkowskiego urzekł pejzaż ale jeszcze bardziej lud (?Rybacy?, ?Orka na Ukrainie?). Na Ukrainie ukształtowała się postawa realisty zafascynowanego bezkresem stepu, wrażliwość na nostalgię zachodów i wschodów słońca, typów ludowych. Prozaiczne sceny codziennych zajęć ukraińskich chłopów ? kopanie buraków, połów raków, orka ubrane zostały we wzajemne oddziaływanie czystych barw coraz bardziej nasycanych światłem i budowanych tym szczególnym kolorem.

Wyczółkowski jednak nie chciał zamykać się w jednym kręgu tematów, w jednym sposobie widzenia, w jednej technice. Nie chciał jak mówił ?grać na jednej nucie?. Po okresie charakterystycznych ciemnych wnętrz kościelnych, mistycznych ujęć Wawelu głównym tematem twórczości malarza stały się Tatry, w których polscy moderniści dostrzegali ostoję rodzimej kultury, kolebkę narodowej tożsamości i źródło odrodzenia. Pokazywał je także na różny sposób; głęboko symboliczny ale też właściwie realistyczny a więc typowy dla twórczości artystycznej tego czasu. Teraz także pojawiają się także liczne studia kwiatów i martwych natur, o których wartościach zdecydować miały walory dekoracyjnej linii i płaskiej plamy barwnej. Nowy motyw ? kwiaty, mający niezwykłe powodzenie u mieszczańskiej publiczności, świadczą najdobitniej o jego nieprzeciętnych możliwościach i w tej dziedzinie (?Storczyki?).

Szczególne miejsce w twórczości artysty zajęła grafika. Grafika oryginalna, od początku do końca będąca jego odkryciem i jego zdobyczą. Prowadził nieustanne eksperymenty w dziedzinie technik graficznych (uprawiał między innymi akwafortę, akwatintę, miękki werniks) a najszersze możliwości artystycznej ekspresji odnalazł w technice litografii. Tematem jego słynnych tek były motywy znane z obrazów oraz głównie widoki zabytków architektury, przyroda, drzewa, kwiaty. I chociaż tworzył w różnych technikach malarskich od obrazów olejnych począwszy, poprzez mistrzostwo osiągnięte w rysunkach pastelami to ostateczne całkowite poświęcenie się grafice ugruntowało jego pionierską pozycję w tej dziedzinie na gruncie polskiej sztuki.