Galeria Jednego Obrazu ? Włodzimierz Tetmajer (1861-1923)
Zaręczyny ? 1895
(ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie)
Wystawa czynna będzie do 3 maja 2011.

Włodzimierz Tetmajer (1861-1923) ? polski malarz i polityk, jeden z czołowych przedstawicieli młodopolskiej sztuki inspirowanej rodzimym folklorem.

Twórczość artystyczna Tetmajera ukształtowała się pod wpływem monachijskiego realizmu z jednej strony i werystycznego sposobu obrazowania Aleksandra Gierymskiego z drugiej. Jego dojrzałe malarstwo w pełni odzwierciedla znamienną dla okresu Młodej Polski fascynację polską wsią z całym jej bogactwem; obyczajami, malowniczymi obrzędami, codziennym życiem.

Malarstwo Tetmajera wyrosło na podłożu wiejskim, zespolone z pejzażem i dniem powszednim Bronowic. Było to nie notowane chyba dotąd w malarstwie polskim zafascynowanie wsią i pragnienie oddania w obrazach odrębności jej kultury ? obrzędów, strojów, wnętrz chałup, pracy na roli.

Pisano o Temajerze, że ?żaden typowy motyw wsi nie uszedł jego uwadze? oraz że artysta stał się ?od razu najtypowszym malarzem ludu wiejskiego?. Nurt chłopomanii, widoczny w licznych obrazach artysty, był silnie związany z malarstwem rodzajowym. Główna cecha jego płócien to realizm w odtwarzaniu postaci, strojów, scen codziennego życia podkrakowskich wsi. Prawie zawsze (za wyjątkiem szkiców w podręcznych szkicownikach) ukazywał polską wieś w sposób radosny, przepojony ciepłem, światłem z charakterystycznymi jaskrawymi barwami. Ów jasny, barwny jej obraz miał być podporą poglądów, zgodnie z przekonaniem młodopolskich twórców, iż to lud jest nosicielem tradycyjnych wartości moralnych, fizycznej siły i pierwiastków polskości.
Postacie chłopskie w obrazach Tetmajera nie są fikcyjne. Modeli do płócien szukał wśród najbliższych; rodziny, sąsiadów, mieszkańców Bronowic. Często pojawiały się w nich dzieci malarza, teściowie ? starzy Mikołajczykowie, Jadwiga Rydlowa, bracia Czepcowie, Anna Tetmajerowa.

W jego dojrzałej twórczości dostrzega się pewne charakterystyczne motywy przedstawień. Obok wspomnianych już obrzędów owych słynnych wesel z orszakami drużbów i gości, oczepin z tańcami, zwyczajów związanych z Bożym Narodzeniem istniały jeszcze dwa nurty w bronowickiej plastyce malarza. Jednym z nich był pejzaż ? rozsłoneczniony krajobraz wiejski z chałupami i dworkami oraz zalanymi słońcem łanami zbóż, drugim praca na roli, zwłaszcza temat najważniejszy i najbardziej radosny ? czas zbierania plonów. Motyw żniwiarzy w jego obrazach pojawiał się w różnych ujęciach. Zawsze na płótnach przesyconych jasnym słońcem.

Tetmajer wypracował własny oryginalny styl. Jego postacie malowane syntetyczną plamą barwną modelowane były szeroko i miękko. Za postimpresjonistyczne uznawane są słoneczne smugi i plamy, kontrasty światła i cienia wreszcie dekoracyjne traktowanie płaszczyzn. Charakterystyczna dla malarza jest żywa, nasycona gama barwna jego obrazów. Ulubionym kolorem artysty była czerwien, błękit, zieleń i żółcień.

Obok inspirowanego folklorem malarstwa olejnego, głównie scen rodzajowych i pejzaży, wreszcie podejmowanej także tematyki patriotycznej, Tetmajer zajmował się też malowidłami ściennymi. Wykonał między innymi polichromie w kaplicach królowej Zofii i św. Trójcy na Wawelu, kościele św. Mikołaja w Kaliszu, kościele w Kalwarii Zebrzydowskiej i katedrze w Sosnowcu. W obrazach religijnych jako jeden z pierwszych malarzy spolonizował typ Madonny.

Włodzimierz Tetmajer w swojej twórczości posługiwał się techniką olejną, naśladując efekty akwareli; brawurowo kładzione smugi barwne, podkreślanie kontrastów światłocienia, unikanie delikatniejszych zestawień kolorów wskazują także na bujny, sarmacki temperament, przejawiający się w jego sposobie bycia.