4.03.1945
Oddziały Armii Czerwonej z 2 Frontu Białoruskiego, po krótkim oporze Niemców, zdobyły Koszalin. Władzę w mieście przejęła radziecka komendantura wojenna na czele z mjr. Woronkowem. Wskutek działań wojennych i późniejszych podpaleń centrum przez czerwonoarmistów, miasto zostało zniszczone w ok. 40 proc.

25.03.1945
Powołanie przez komendanta Woronkowa oddziału milicji, złożonego z polskich jeńców wojennych i robotników przymusowych. 27 marca grupa pocztowców z Bydgoszczy założyła polski urząd pocztowy. Oba organy były pomocniczymi dla radzieckiej komendantury do końca II wojny.

28.03.1945
Komendantura radziecka ewakuowała ludność niemiecką z Koszalina do okolicznych wsi, kierując do obowiązkowej pracy w majątkach ziemskich na potrzeby Armii Czerwonej.

IV 1945
Początek demontażu przez Rosjan dużych zakładów przemysłowych w Koszalinie i wywozu maszyn do ZSRR (skutek braku uregulowań prawnych dotyczących reparacji wojennych i statusu prawnego tych ziem, przed umową w Poczdamie).

27.04.1945
Przybycie do Koszalina pierwszej grupy polskiej administracji na czele z Alfonsem Karczmarkiem. Na podstawie decyzji w Jałcie (11.02.1945) Polska miała otrzymać nowe ziemie do linii Odry-Nysy Łużyckiej, do czasu przyznania ich na konferencji w Poczdamie, 2.08.1945, ziemie te były częścią okupowanych Niemiec.

6-8.05.1945
Do Koszalina przybyła grupa nauczycieli z inspektorem szkolnym Klaudiuszem Górskim, organizując polską oświatę; kolejna grupa Państwowego Urzędu Repatriacyjnego utworzyła w szkole podstawowej nr 2 punkt etapowy.

9.05.1945
Z Gniezna, miasta patronackiego dla Koszalina, przyjechała grupa operacyjna z Edmundem Dobrzyckim, który objął stanowisko pełnomocnika obwodu. Z tej ekipy utworzono Zarząd Miejski, na czele z burmistrzem Stanisławem Jakubowskim.

10.05.1945
Do miasta przybyła z Gniezna pierwsza 500-osobowa grupa osadników, którzy przystąpili do organizowania życia od podstaw, m.in. zakładając sieć sklepów, usług i rzemiosła.

25.05.1945
Leonard Borkowicz, pełnomocnik okręgu, wraz z całym urzędem przeniósł się tutaj ze Szczecina. Koszalin został czasową stolicą okręgu Pomorza Zachodniego (do 17.02.1946). Zostały również przeniesione wojewódzkie struktury MO i UBP (organy bezpieczeństwa publicznego).

26.05.1945
Z Gniezna przybyli franciszkanie wraz z o. Nikodemem Szałankiewiczem; przy kościele parafialnym pw. św. Józefa , a od 17.06.- przy kościele Mariackim rozpoczęli działalność duszpasterską.

26.05.1945
W mieście powstaje Komitet Powiatowy Polskiej Partii Robotniczej.

31.05.1945
Komendantura radziecka przekazała wodociągi miejskie władzom miasta. Przejmowanie przedsiębiorstw produkcyjnych spod zarządu Armii Czerwonej trwało przed i po konferencji w Poczdamie, aż do 1948 r.

1-5.06.1945
Komisja miejska zmieniła nazwy ulic. Usunięto również niemieckie pomniki, szyldy i emblematy, by nadać miastu polski charakter.

12.06.1945
Otwarte zostało kino ?Polonia? (obecnie ?Adria?) przy ul. Grunwaldzkiej.

16-18.06.1945
W mieście odbył się I Zjazd Pełnomocników Rządu z Pomorza Zachodniego. Podsumowano pierwszy etap budowy polskiej administracji.

20.06.1945
Rozpoczęła działalność pierwsza szkoła podstawowa w Koszalinie przy ul. Podgórnej.

1.07.1945
Otwarto pierwszy sklep spółdzielczy ?Pionier? przy ul. Jana z Kolna 22. Do końca roku w mieście czynnych było 67 sklepów oraz 120 zakładów rzemieślniczych i usługowych.

7.07.1945
Sztab 1. Warszawskiej Dywizji Kawalerii wybrał Koszalin na swoją siedzibę. Saperzy z tej dywizji pomogli w wysadzeniu ruin grożących zawaleniem. Do odgruzowywania ulic i placów kierowano ludność niemiecką.

18.07.1945
Początek wysiedlania Niemców (poza planem) z terenu Koszalina i powiatu, spośród 18 600 osób narodowości niemieckiej (stan w maju 1945r.) wyjechało za Odrę do końca roku ok. 10 tysięcy.

28.07.1945
Powołano Polską Komendę Wojenną miasta Koszalina i nastąpiło przekazanie pełnej władzy administracji polskiej; radziecką komendanturę zlikwidowano.

VIII 1945
W mieście wybuchła epidemia tyfusu brzusznego wśród ludności niemieckiej; lekarz powiatowy dr. J. Szantyr podjął walkę z chorobą, m.in. poprzez obowiązkowe szczepienia i założenie szpitala zakaźnego.

26-27.08.1945
W Koszalinie obradował I Okręgowy Zjazd Polskiej Partii Socjalistycznej. Zjazd przerodził się w dużą manifestację.

1.09.1945
Działalność rozpoczął ?Teatr Domu Żołnierza? (obecnie MOK), pod kierownictwem E. Stryckiego; zespół powstał przy Wojsku Polskim w 1944 r. W kinie ?Polonia? uroczysta inauguracja roku szkolnego 1945/1946. Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum i Liceum przystąpiło do działania.

2.09.1945
Ukazał się pierwszy numer ?Wiadomości Koszalińskich? - lokalnej gazety.

6.09.1945
W Koszalinie odbyła się okręgowa konferencja działaczy ludowych, z udziałem delegata władz naczelnych SL Aleksandra Kaczochy- Józefskiego.

9.09.1945
Obchody Święta Dożynek i Sportu (okręgowe) w Koszalinie, na które przybyło około 4000 uczestników z całego Pomorza Zachodniego.

1-7.10.1945
Polski Związek Zachodni w Koszalinie zorganizował pierwszy Tydzień Ziem Zachodnich(w tym cykl odczytów popularyzujących tzw. Ziemie Odzyskane). Delegacja PZZ z Poznania przekazała dar społeczeństwa wielkopolskiego dla koszalinian - tysiąc książek.

7.10.1945
Organizacje polityczne i młodzieżowe w Koszalinie zorganizowały wiec, domagając się przyśpieszenia wysiedlenia Niemców z Pomorza Zachodniego. Uchwaloną rezolucję wysłano do prezydenta Bieruta i premiera Osóbki-Morawskiego.

X 1945
Władze miejskie oddały do użytku wodociągi miejskie i kanalizację.

XI ? XII 1945
W mieście uruchomiono pierwsze zakłady produkcyjne, m.in.: browar, zakłady przeróbki lnu i konopi, wytwórnię octu, fabrykę mydła ?Elerta?, fabrykę konserw rybnych ?Tytan?, pierwszą zachodniopomorską spółdzielnię mechaników samochodowych.

12.12.1945
W Koszalinie odbyła się druga konferencja ludowców z okręgu. Postanowiono utworzyć Polskie Stronnictwo Ludowe (legalną opozycję wobec rządzącej PPR).

15.12.1945
Członkowie powiatowego Stronnictwa Ludowego utworzyli KP Polskiego Stronnictwa Ludowego w Koszalinie, na czele z Antonim Fangratem.

31.12.1945
W Koszalinie mieszkało ok.14 500 Polaków, ludności niemieckiej ? 7 400 osób.

17.02.1946
Władze i instytucje wojewódzkie przeniosły się z Koszalina do Szczecina, miasto pozostało siedzibą starostwa powiatu koszalińskiego.

13.03.1946
Zarząd Wojewódzki PSL podjął decyzję o samodzielnym starcie w głosowaniu w referendum ludowym, zaproponowanym przez partie lewicowe na czele z PPR.

16.03.1946
Początek planowej akcji wysiedleńczej Niemców z terenu Koszalina i powiatu, prowadzonej na podstawie decyzji Wielkiej Trójki podjętej w Poczdamie, dnia 2.08.1945 r.

18.03.1946
Oddział zbrojny ?Żelaznego?(Zdzisława Badochy) z V Wileńskiej Brygady AK ?Łupaszki?, działający w opozycji wobec władz komunistycznych, dokonał rekwizycji 800 tys. zł (na potrzeby AK) w Banku Rolnym w Koszalinie.

30.03.1946
Grupa ze szwadronu ?Żelaznego? z V Wileńskiej Brygady AK wykonała wyrok śmierci na Aleksandrze Cepuszyłowie, aktywiście PPR, ławniku Sądu Doraźnego w Koszalinie ?Za zdradę narodu polskiego i za wysługiwanie się wrogowi?.

23.04.1946
Powołanie Komitetu Odbudowy Miasta z zadaniem uruchomienia mniej zniszczonych obiektów komunalnych, komunikacyjnych i przemysłowych oraz usunięcia uciążliwych zniszczeń (np. uszkodzeń sieci elektrycznej, wodociągowej i kanalizacji).

1.05.1946
Po raz pierwszy w mieście odbyły się obchody Święta Pracy ? 1 maja.

16.06.1946
Uroczysta procesja Bożego Ciała w Koszalinie przekształciła się w pokojową manifestację ludności Koszalina i okolic, przed referendum ludowym.

30.06.1946
W atmosferze terroru aparatu bezpieczeństwa i propagandy PPR odbyło się referendum ludowe w Koszalinie i powiecie. W całym kraju wyniki głosowania zostały sfałszowane.

9.09.1946
Wiec protestacyjny w Koszalinie przeciw wystąpieniu sekretarza stanu USA Byrnesa w Stuttgarcie, który podważył trwałość zachodniej granicy Polski na Odrze.

1.10.1946
Powołanie Miejskiej Rady Narodowej w Koszalinie. Rada wybrała nowy Zarząd Miejski na czele z burmistrzem Czesławem Mikołajczakiem z PPR.

31.12.1946
Polscy mieszkańcy Koszalina liczyli 20 tysięcy. Niemców było 946.

14.01.1947
Odbył się zjazd powiatowy PSL, który wskutek szykan Urzędu Bezpieczeństwa, rozwiązał stronnictwo w powiecie koszalińskim.

19.01.1947
W Koszalinie i powiecie w wyborach do Sejmu formalnie zwyciężył Blok Demokratyczny na czele z PPR.

15.06.1947
Burmistrz Henryk Jagoszewski otworzył Muzeum i Bibliotekę Miejskiej w Koszalinie.

III 1947
W gmachu Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Koszalinie zlikwidowano istniejący tam od 1945 r. szpital radziecki, obiekt przekazano na rzecz oświaty.

VII 1947
Miasto opuściły ostatnie jednostki Armii Radzieckiej, tworzące po wojnie duży garnizon. W Koszalinie pozostał tylko polski garnizon wojskowy.

31.12.1947
Zakończono akcję wysiedlania Niemców z Koszalina. Miasto liczyło 19 252 mieszkańców narodowości polskiej (stan ten utrzymał się do 1950 r.).

5.07.1948
Gmach dawnej szkoły kadetów przy ul. Piłsudskiego w Koszalinie opuścił szpital radziecki. W budynku ulokowano Oficerską Szkołę Artylerii Przeciwlotniczej.

15.12.1948
Oddano do użytku odbudowaną ze zniszczeń wojennych gazownię miejską w Koszalinie. Delegacje PPR i PPS z Koszalina wzięły udział w ogólnopolskim kongresie zjednoczeniowym, na którym obie partie utworzyły jedną organizację ? PZPR. Rozpoczął się w pełni okres rządów monopartii i utrwalenia dyktatury komunistycznej w Polsce.

1949
Koszalin otrzymał kredyt wojewódzki w ramach tzw. akcji ?R?- remont mieszkań dla klasy robotniczej. Odremontowano 2085 mieszkań. W mieście uruchomiono dwie linie komunikacji autobusowej.

VI 1950
Powołano Społeczny Komitet Odgruzowywania Miasta Koszalina. W tzw. czynach społecznych masowo uczestniczyły załogi zakładów pracy i organizacje młodzieżowe. Początek odbudowy centrum ze zniszczeń wojennych.

28.6.1950
W ramach reformy administracyjnej kraju Koszalin otrzymał status miasta wojewódzkiego, a 21.06.1950 - prawa powiatu miejskiego. Rozpoczął się nowy okres dynamicznego rozwoju miasta.

11.7.1950
Inauguracyjne posiedzenie Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie, z udziałem ówczesnego wicepremiera Aleksandra Zawadzkiego.

Opracowanie mgr Danuta Szewczyk